Uluslararası Yayıncılar Birliği, 3 Haziran’da sanal ortamda, yayınlama özgürlüğü savunucularını destekleyen bir ödül olan Prix Voltaire’in 2020 yılı kazananının Liberal Yayınevi (Vietnam) olduğunu duyurdu.
Uluslararası Yayıncılar Birliği Yayınlama Özgürlüğü Komitesi, finale kalan dört finalist arasından, Liberal Yayınevi’nin yayınlama özgürlüğü gayesine adanmış bir yayınevi olarak öne çıktığına kanaat getirdi. Finalistler arasında Türkiye, Malezya, Vietnam ve Pakistan’dan yayınlama özgürlüğü için canla başla çalışan cesur yayınevleri bulunuyordu. Liberal Yayınevi’nin Uluslararası Yayıncılar Birliğine gönderdiği videoda, Liberal Yayınevi çalışanlarının, başkalarının ifade özgürlüğünü savunmak adına kendilerini büyük risk altına attıklarını gösteriyordu.
Uluslararası Yayıncılar Birliği Yayınlama Özgürlüğü Başkanı Kristenn Einarsson, “Liberal Yayınevi çalışanlarının gerilla yayıncılar olarak yaptıkları, tehdit ve riskin yoğun olduğu bir iklimde kendi güvenliklerini tamamen hiçe sayarak kitap üretmeleri, kelimenin tam anlamıyla ilham verici,” dedi. “Uluslararası yayıncılar camiası olarak, cesaretlerinin farkındayız ve elimizden gelen her şekilde onları desteklemeyi sürdüreceğiz.”
Vietnamlı bir yazar ve gazeteci olan Pham Doan Trang, Liberal Yayınevi’nin sözcülüğünü üstlenerek bir video mesaj yolladı ve şöyle dedi: “Liberal Yayınevi için çalışan her kadın ve erkek, kitap üretmek için güvenliğini, özgürlüğünü ve hatta tüm yaşamlarını tehlikeye atıyor. Bugün aldığımız ödül sadece bitmez tükenmez emeklerimizi tasdiklemekle kalmıyor, ayrıca tacize uğrayan, tutuklanan ve sırf kitap okudular diye sorgulanan on binlerce Vietnamlı okurun cesaretini temsil ediyor.”
Mesajın tamamı;
Yayınevi, bir grup muhalif insan tarafından, Vietnam hükümetinin yayıncılık endüstrisi üzerindeki kontrolüne bir tepki olarak Ho Chi Minh şehrinde, Şubat 2019’da kuruldu. Vietnam’ın muhalif yazarlar topluluğunun sesi, hükümetin “devlet karşıtı” olduğu gerekçesiyle baskıladığı ve bu sebeple gizlilik içinde yürütmek zorunda kaldıkları çalışmaları sayesinde, okurlara ulaşabildi. Vietnam’da bu tür yayınlar, hükümet tarafından yasaklanıyor ve “Samizdat” adı altında toplanıyor; bu sözcük, kitapların yasadışı kopyalanmasına ve dağıtımına karşılık geliyor.
Amnesty International Vietnam ekibi, polisin, Liberal Yayınevi tarafından basılan kitaplar bulundurduğu veya okuduğu gerekçesiyle yaklaşık 100 insanı sorguladığını ve hatta bazılarını gözaltına aldığına işaret etti. 2020 Prix Voltaire kazananı, tüm gözdağı ve taciz girişimlerine rağmen zor şartlar altındaki çalışmalarına devam ediyor ve insanlara, hükümet tarafından kabul görsün veya görmesin, her düşüncenin ifade özgürlüğü çatısında korunabileceği umudunu aşılıyor. Uluslararası Yayıncılar Birliği olarak, bu önemli mesajın duyurulması adına verdikleri çabaların öneminin farkındayız ve kazanan yayınevini, örnek niteliğindeki cesaret ve adanmışlıkları için tebrik ediyoruz.
Uluslararası Yayıncılar Birliği Prix Voltaire Ödülü Hakkında
Prix Voltaire adayları, birey, grup veya kurum hâlinde faaliyet gösteren, basın özgürlüğü konusunda hiçbir şekilde taviz vermeyen, bu değerlerin uzun süreli destekçilerinden olan veya çeşitli kaynaklardan gelen gözdağı, tehdit veya taciz girişimlerine rağmen yakın zamanda çalışmalar yayımlamış olan yayıncılardır.
Önceki kazananlar arasında, Mısırlı Yayıncı Khaled Lofty; Hong Kong’da yayıncılıkla uğraşan, İsveçli Gui Minhai (2018); Türk yayıncı Turhan Günay ve yayınevi Evrensel; Suudi Arabistan’dan blog yazarı Raif Badawi (2016); Belaruslu yayıncı Ihar Lohvinau (2014) bulunuyor.
Uluslararası Yayıncılar Birliği Prix Voltaire, -beraberinde birçok ifade özgürlüğünü de mümkün kılan- yayınlama özgürlüğü için verilen tek ödüldür. Yazarların, fikirlerini yaymasını sağlayacak ortamı hazırlayan yayıncılar da tıpkı yazarlar kadar risk altındadır.
Adaylarımız, hükümetten, başka otoritelerden veya özel ilgisi bulunan kişi veya kurumlardan gelen tehditlerin, baskının, gözdağlarının ve tacizin arasında tartışmalı çalışmalar yayımlayan kişiler arasından belirlenmektedir. Bunun yanı sıra, yayınlama özgürlüğünü ve ifade özgürlüğünü savunmak konusunda fark edilebilir derecede emek gösteren yayıncılar da olabilirler. IPA Prix Voltaire nezdinde, bir ‘yayıncı’nın tarifi yazılı ya da dijital formlarda fikirlerinin başkalarıyla paylaşılmasına olanak sağlayan kişi, grup veya kurumlardır.
10.000 İsviçre Frangı para ödülüyle beraber gelen Uluslararası Prix Voltaire Ödülü, sponsorlarımızın cömert katkılarıyla sağlanmaktadır. Sponsorlarımızın tamamı, ödülün savunduğu değerleri paylaşan yayınevleri ve kurumlardır.
2020 Uluslararası Yayıncılar Birliği Prix Voltaire Ödülü sponsorları aşağıdaki gibidir (alfabetik sırada):
- Albert Bonniers Förlag (İsveç)
- Aschehoug (Norveç)
- Cappelen Damm (Norveç)
- Det Norske Samlaget (Norveç)
- Natur & Kultur (İsveç)
- Norstedts (İsveç)
