Tarihteki en büyük köle ticaretlerine ilişkin verileri barındıran önemli bir dijital kaynak olan SlaveVoyages veritabanı yeni bir yuvaya kavuşuyor. Projenin Harvard Üniversitesi‘ne taşınacağı haberi, Alphonse Fletcher Üniversitesi Profesörü ve Hutchins Afrika ve Afrika-Amerikan Araştırmaları Merkezi Direktörü Henry Louis Gates Jr. tarafından yakın zamanda paylaşıldı.
Gates, açık erişimli bu kaynağı kutlamak için düzenlenen bir konferansta, “Bugün size SlaveVoyages sitesinin, tüm veritabanlarıyla birlikte Harvard Üniversitesi’nde sonsuza dek yaşayacağını söylemekten memnuniyet duyuyorum.” açıklamasını yaptı.
SlaveVoyages, yaklaşık kırk yıllık bilimsel katkıların sonucu olarak ortaya çıktı. Birden fazla kurumdan araştırmacılar, dünya çapındaki arşivlerden el yazması kayıtları titizlikle dijitalleştirmek için çalıştı.
Şu anda Rice Üniversitesi‘nde bulunan çok kaynaklı veri seti, 16. ve 19. yüzyıllar arasında Atlantik’i geçen 30.000’den fazla köle gemisi hakkında bilgi içeriyor. Ayrıca, Atlantik-ötesi köle ticaretine karışan gemi kaptanları ve insan ticaretine maruz kalan yaklaşık 221.000 kişi hakkında ayrıntılar da belgeleniyor.
2008 yılında Emory Üniversitesi‘nde başlatılan projenin web sitesi, zengin görselleştirmelerle verileri canlandırıyor. Zaman atlamalı bir animasyon, Atlantik-ötesi köle ticaretindeki her bir yolculuğu bir harita üzerinde takip ediyor. Bugünkü Haiti’ye giden 18. yüzyıla ait iki Fransız köle gemisi, hayatta kalan çizimlere dayanarak 3 boyutlu videolarda yeniden yaratıldı.
SlaveVoyages genişledikçe, Hutchins Merkezi, Ulusal Beşeri Bilimler Vakfı, Andrew W. Mellon Vakfı ve Emory Üniversitesi ile birlikte önemli finansman sağladı. Projenin yeni yuvasında desteklenmesine yardımcı olmak için Harvard ve Kölelik Mirası Girişimi (H&LS) de devreye girdi.
H&LS lideri ve özel projelerden sorumlu rektör yardımcısı Sara Bleich, “Eğitim, girişimin misyonunun merkezinde yer alıyor. SlaveVoyages’ın veritabanları, Üniversitenin kölelikle bağlarıyla yüzleşmesini başlatan Harvard öğrencilerinin merakına dayanıyor. Hutchins Merkezi ile projeyi ortak finanse ederek, girişim olarak bilgi paylaşımını ve görünürlüğü artırmaya, dünya çapındaki akademisyenleri ve öğrencileri güçlendirmeye yardımcı olurken, aynı zamanda gerçeğe olan bağlılığımızı yeniden teyit edebiliriz.” dedi.
Hutchins Merkezi’nin ev sahipliğinde 3-5 Nisan tarihlerinde düzenlenen konferans, projeyle ilişkili araştırmacıları ve projenin ilham verdiği kişileri bir araya getirdi.
Harvard Üniversitesi’nin Kölelik Mirası Girişimi’nin danışma kurulu üyesi olan Gates, “Bu konferans, köle ticaretinin ayrıntılarını ve nüanslarını anlamamıza yardımcı olmak için yüzyıllarca veriyi gün yüzüne çıkarmaya hayatlarını adayan nesiller boyu akademisyeni bir araya getiriyor. Okyanusları ve kıtaları kapsayan, milyonlarca hayatı mahveden, ölçülebilir şekilde acımasız bir insan ticareti.” diye belirtti.
Üç gün boyunca, oturumlar köle ticaretinin küresel kapsamını gösteren çok çeşitli konuları kapsadı. Konferans, Harvard Tıp Fakültesi’nden David Reich, Broad Enstitüsü’nden Kasia Bryc ve Johns Hopkins Üniversitesi ile Küba Ulusal Tıbbi Genetik Merkezi‘nden akademisyenlerin yer aldığı, köle ticaretinin genetik etkilerini ele alan bir panelle başladı.
Şu anda SlaveVoyages projesinin ev sahipliğini yapan Rice Üniversitesi tarih doçenti Daniel B. Domingues da Silva, Brezilya’nın 19. yüzyıl köle ticareti üzerine bulgularını paylaştı. Texas Üniversitesi San Antonio’dan tarih yardımcı doçenti Jorge Felipe-Gonzalez, yapay zekanın veritabanına entegrasyonu potansiyelini tartıştı. George Mason Üniversitesi’nden tarih profesörü Jane Hooper, Hint Okyanusu seferlerindeki gemilerde çıkan isyanları inceledi.
Son panel, Güney Batı Pasifik ticaretini ele aldı. Queensland Teknoloji Üniversitesi eğitimcisi ve araştırmacısı Francis Bobongie-Harris, insani maliyeti vurguladı.
Gates, öğleden sonraki oturumlardan birini, SlaveVoyages’ın kurucusu, Emory Üniversitesi ve British Columbia Üniversitesi’nden emekli tarih profesörü David Eltis için bir sürprizle açtı. Eltis’e, “insanlık tarihinde harekete geçirilen en yıkıcı ve sonuç doğurucu ekonomik, sosyal ve kültürel güçlerden birini anlamamızı dönüştüren bir kaynağı hayata geçiren sarsılmaz vizyonu takdiren” W.E.B. Du Bois Madalyası‘nı takdim etti.
Gates, madalyanın Eltis için “özellikle uygun” olduğunu ekledi, çünkü Harvard Üniversitesi’nden doktora derecesi alan ilk Siyahi Amerikalı olan Du Bois, 1895 tarihli doktora tezini ABD’de kölelik ticaretini bastırma çabaları üzerine yazmıştı.
Harvard Gazette
